Durmadan Öğrenerek Yaşıyorum

Solon yaşlılığında sık sık bu dizeyi yineliyordu. :enim yaşlılığımda da söyleyebileceğim bir şeyler var amayirmi yıllık bir deneyimin bana kazandırdığı hazin bir bilgelik bu. Talihsizlik kuşkusuz büyük bir öğretmendir ama derslerini çok pahalı ödetir.Gençlik bilgeliği öğrenme, yaşlılık uygulama dönemidir.

Deneyimin yararı yalnızca insanın önündeki yaşamdır. Yazgım üzerine ve yazgımı belirlemiş olan insanların tutkuları üzerine bu kadaracıyla kazanılan bilginin yararı tartışılmalı mı? İnsanları yalnızca beni içine attıkları mutsuzluğu hissetmek için daha iyi tanımayı öğrendim. Bana karşı kurulan tuzakları keşfetmemi sağlayan bu bilgi, beni mutsuz etti. Doğarak girdiğimiz savaş alanından ölükmle çıkarız.Yarış alanının sonuna gelindiğinde arabayı daha iyi kullanmayı öğrenmek neye yarar? Geriye kalan tek şey oradan nasıl çıkılacağını öğrenmektir.

Bu kadar mutsuz, bu kadar umutsuzsam, her gün dostluk şarkıları söyleyenlerin kendinden olmayanlara gösterdikleri acımasızlıktandır. Yol arkadaşlarının dışında herkese ölüm demelerindedir. Sevgileri kendileri içindir. Umutları kendileri içindir. Başarılar kendilerinin içindir. Onları ikna edemem ama huzursuz ederim. Kendimi kabul ettiremiyorsam yüreğim onlara aklımdan daha iyi yanıt veriyor. Sonunda kendi kendime dedim ki, bu ağzı iyi laf yapan bayların,başkalarına kabul ettirmeye çalıştıkları felsefeleri asıl inançlarını örtüyor. Onların bir tek felsefesi vardır o da kendi lobileri içindir.

Jean-Jacques Rousseau